120 jaar Mercedes - van premium automerk tot holistisch luxemerk
Een meisjesnaam gaf de autowereld van auto’s opnieuw vorm en werd een van de meest waardevolle merknamen ter wereld
Stuttgart. In april 1900 legde het toenmalige bedrijf Daimler-Motoren-Gesellschaft (DMG) en zakenman Emil Jellinek de basis voor een van de meest waardevolle luxemerken ter wereld. De autoliefhebber, die in Nice woonde, was de grootste dealer van Daimler-auto’s in die tijd en zette ze ook in tijdens race-evenementen. Vanaf dat moment zouden alle voertuigen van DMG de naam van zijn dochter Mercédès dragen. De Mercedes 35 PS, de eerste auto die naar haar is vernoemd, won bijna alle races tijdens de raceweek in Nice in 1901 en fascineerde het publiek met een compleet nieuwe, elegante designtaal. De naam Mercedes werd meteen een wereldwijd synoniem voor innovatie en luxe in de autotechniek. Het streven naar de perfecte realisatie van luxe en het stimuleren van innovatie zijn vanaf het begin onderdeel van het merk-DNA.
De eerste Mercedes - de eerste moderne auto
De Mercedes 35 PS behaalde niet alleen spectaculaire successen in de autosport, maar was ook de eerste moderne auto. Met een vooruitstrevend design maakte het model een einde aan het tijdperk van de gemotoriseerde rijtuigen en veranderde de wereld van de mobiliteit. Tot op de dag van vandaag wordt de Mercedes 35 PS beschouwd als een meesterwerk van technische verfijning en schoonheid. Kenmerkend zijn de langwerpige vorm, de laag in het frame geïnstalleerde motor en de organisch in het front geïntegreerde radiateur, die als honingraatgrille een kenmerk van het merk is geworden. De naam Mercedes werd als merk geregistreerd op 23 juni 1902 en wettelijk beschermd op 26 september 1902.
De opkomst van de driepuntige ster
In 1909 voegde DMG een opvallend handelsmerk toe aan de Mercedes-belettering: de driepuntige ster.
De drie punten van de ster symboliseerden Gottlieb Daimler’s visie op het universele gebruik van zijn motoren: “ter land, ter zee en in de lucht”. Hij gebruikte een ster om zijn huis, met uitzicht op de Deutz-fabriek, te markeren op een ansichtkaart toen hij werkzaam was als technisch directeur van de Deutz gasmotorenfabriek. De Mercedes-ster werd in de beginjaren gebruikt zonder ring en werd vanaf 1910 voornamelijk in een sculpturale reliëfvorm gebruikt om de radiator van voertuigen te versieren. In 1913 werd de driepuntige ster gecombineerd met een brede ring en het opschrift “Mercedes”, aangevuld met vier kleine sterren in de cirkel. Dit handelsmerk sierde vervolgens de stuurwielnaaf van alle Mercedes-auto’s.
De fameuze naam Benz met een lauwerkrans
In hetzelfde jaar als DMG had de toenmalige concurrent Benz & Cie. ook een eigen handelsmerk ontwikkeld. Carl Benz had de auto in 1886 uitgevonden met de driewielige Patentwagen en stond sindsdien voor competentie in de motor- en autobouw. In het handelsmerk dat werd geïntroduceerd in 1909, werd de “Benz”-belettering omringd door een lauwerkrans die als centraal element fungeerde. Dit klassieke ereteken – bestemd voor de winnaar van autosportwedstrijden – verwees naar het succes van Benz & Cie. in autoraces.
Net als Daimler-Motoren-Gesellschaft heeft Benz & Cie. herhaaldelijk nieuwe maatstaven gezet in de auto-industrie met tal van innovaties – bijvoorbeeld met de ‘Blitzen-Benz’ die in 1909 werd gepresenteerd. Het was de eerste auto met een verbrandingsmotor die in staat was om snelheden van meer dan 200 km/u te halen. Dit betekende dat de auto twee keer zo snel was als een vliegtuig in die tijd. Het innovatieve ontwerp van dit voertuig was als eerste autodesign gebaseerd op de aerodynamische bevindingen.
De ster en de laurierkrans schitteren samen
Toen Daimler-Motoren-Gesellschaft en Benz & Cie. in 1926 fuseerden, ontstond er een nieuw handelsmerk. Het bracht de essentiële elementen van de vorige emblemen samen: de driepuntige ster bleef prominent in het midden staan. Het woord “Mercedes” kwam hoger te staan ten opzichte van de onderste rand van de ring en de naam “Benz” nam zijn plaats in. De Benz-lauwerkrans combineerde beide beletteringen. Zodoende ontstond het merk Mercedes-Benz. De woordcombinatie “Mercedes-Benz” werd op 7 oktober 1927 als handelsmerk geregistreerd en het logo op 28 augustus 1928 als handelsmerk. Het merk siert vandaag de dag nog steeds voertuigen in een subtiel aangepaste versie en wordt over de gehele wereld beschouwd als de belichaming van traditie, innovatie en luxe in de autotechniek.
Design vormt mix van traditie en progressie
Dankzij zijn conceptuele creativiteit en sterke innovatiekracht is Mercedes-Benz er tot op de dag van vandaag in geslaagd om nieuwe impulsen te geven aan de vooruitgang in de automobielsector, de individuele mobiliteit steeds opnieuw uit te vinden en nieuwe wegen in te slaan. De basis voor het wereldwijde succes en de reputatie van het merk wordt echter niet alleen gevormd door innovatieve technische prestaties, maar ook door een ontwerpstrategie die een middenweg zoekt tussen traditie en vooruitgang – vanaf het prille begin.
Droomauto’s van de jaren dertig
Terwijl krachtig vormgegeven lijnen de Mercedes-Benz modellen van de jaren 20 kenmerkten, was de designtaal die vanaf het begin van de jaren 30 werd gehanteerd meer gericht op zachtere, vloeiende lijnen en afgeronde vormen. Hoogtepunten van deze periode waren de 500 K uit 1934 en zijn opvolger, de 540 K, die in 1936 werd geïntroduceerd. Met hun op maat gemaakte vormen en elegante, vloeiende lijnen worden ze vandaag de dag nog steeds beschouwd als symbolen van perfectie en schoonheid. De speciale roadster-versie wordt beschouwd als de onbetwiste droomauto van de jaren dertig van de vorige eeuw. De coupéversie heeft de basis gelegd voor de hedendaagse coupétraditie van Mercedes-Benz.
Stap naar het heden met de ponton-vorm
In 1953 zette Mercedes-Benz met de 180 de stap naar de moderne tijd. De sedan werd gekenmerkt door het zogenaamde drie-box ontwerp – de derde ‘box’ na het motorcompartiment en de passagierscel was de kofferruimte. De zelfdragende ‘ponton’-carrosserie overtuigde onder meer met zijn grotere stabiliteit en verbeterde veiligheid bij ongevallen. Voor het eerst werden de spatborden en de koplampen volledig geïntegreerd in de carrosserie, die ook de motorruimte omvatte, alsook de bagageruimte aan de achterzijde. Het resultaat was een harmonieus, ruim bemeten interieur naar de maatstaven van de tijd.
Designiconen zoals de legendarische ‘Gullwing’
Veel Mercedes-Benz modellen hadden een blijvende invloed op de designontwikkeling in de auto-industrie en werden designiconen: neem bijvoorbeeld de ‘Gullwing’ uit 1954. De Mercedes-Benz 300 SL was het ultieme autodesign in zijn tijd. Tot op de dag van vandaag blijft het een zeer begeerde droomauto en werd in 1999 door een internationale jury van autodeskundigen uitgeroepen tot “Sportwagen van de Eeuw”. De 300 SL fascineert niet alleen met zijn vleugeldeuren, het is ook de eerste Mercedes-Benz personenauto sinds 1945 die geen verticaal radiatorrooster heeft. In plaats daarvan is hij voorzien van een horizontale grille met de ster in het midden. Deze nieuwe voorzijde was in vergelijkbare vorm te vinden op alle daaropvolgende SL-generaties. De verticale koplampen met geïntegreerde richtingaanwijzers die in 1957 hun intrede deden, werden stijlkenmerken en speelden tot het begin van de jaren zeventig een belangrijke rol in het design van de voorzijde van Mercedes-Benz personenwagens. Vandaag de dag is Mercedes-Benz de enige fabrikant die zijn handelsmerk zowel in de grille als op de motorkap integreert.
De ongeëvenaarde vorm van de ‘Heckflosse’
De 220, 220 S en 220 SE-sedans, in de volksmond bekend als ‘Heckflosse’ en geïntroduceerd in 1959, zetten ook maatstaven met hun onnavolgbare vorm die functie en elegantie combineert. De staartvinnen, die even mooi als nuttig waren bij het parkeren, en het riante zicht rondom anticipeerden al in een vroeg stadium op de veranderende verwachtingen van de klant. De ‘Heckflosse’ Mercedes was ook de eerste auto ter wereld met een stijve passagierscel en energie absorberende kreukelzones. Daarmee werd een nieuw hoofdstuk in de veiligheidstechniek ingeluid.
Gelijkheid versus differentiatie
Ondanks alle formele overeenkomsten die de verschillende modelseries direct herkenbaar maken als leden van de Mercedes-Benz modellenfamilie, zorgt het ontwerp ook voor de noodzakelijke differentiatie die de klant verwacht. Zo beschikte de in 1961 gepresenteerde tweedeurs coupéversie van de 220 SE over onafhankelijke ontwerpelementen; staartvinnen ontbraken bijvoorbeeld. De strakke lijnen van deze mooie, tijdloze coupé domineerden het Mercedes-Benz design in de jaren zestig en beïnvloedden het ontwerp van de daaropvolgende sedans in het topsegment en de hogere middenklasse.
Innovatie en traditie in balans
Mercedes-Benz schreef ook designgeschiedenis met concept cars en experimentele voertuigen zoals de C 111 uit 1969. Hoewel het model nooit in serieproductie is gegaan, heeft het een sterke impuls gegeven aan de toekomstige ontwikkelingen in de automobielindustrie. Design-innovaties zijn kenmerkend voor Mercedes-Benz, maar de identiteit van het merk blijft altijd behouden – in het geval van de C 111 bijvoorbeeld door de vleugeldeuren, die in 2009 weer terugkeerden bij de SLS AMG. Er wordt dus nooit een keuze gemaakt tussen innovatie en traditie – beide zijn het doel. Het belangrijkste uitgangspunt is dat een Mercedes-Benz altijd herkenbaar moet zijn als een Mercedes-Benz
– en niet alleen door de driepuntige ster aan de voorkant.
Gorden Wagener, Chief Design Officer Daimler Group: “Het gaat om het begrijpen van de merkidentiteit als een langetermijnstrategie en het zorgvuldig ontwikkelen van de waarden en kenmerken die deze identiteit vormgeven. Dit bereiken we door beproefde stijlelementen van ons merk te cultiveren en deze te combineren met nieuwe ideeën, zonder de essentie ervan te veranderen.” Zo is bijvoorbeeld het radiatorrooster opnieuw geïnterpreteerd in zowel de basisverhoudingen als het detailontwerp. Het totaalplaatje is echter nog steeds even onmiskenbaar als 120 jaar geleden.
Het creëren van nieuwe marktsegmenten met conceptuele creativiteit
Met deze ontwerpstrategie is Mercedes-Benz erin geslaagd nieuwe concepten te ontwikkelen en ook volledig nieuwe marktsegmenten te ontsluiten. In 1977 maakte het T-model zijn debuut als eerste lifestyle stationwagon met de slogan “Toerisme en Transport”. 1979 was het geboortejaar van het legendarische terreinvoertuig G-Klasse, dat vanaf het begin een legende was en na meer dan 40 jaar nog steeds klanten weet te boeien. De compacte Mercedes-Benz 190, die in 1982 werd geïntroduceerd, was de voorganger van de hedendaagse C-klasse, die sindsdien is uitgegroeid tot een bestseller met vier modelvarianten. In 1997 volgde de M-Klasse, de eerste premium SUV ter wereld.
In 2004 heeft de CLS als eerste vierdeurs coupé een nieuw marktsegment opgericht. Voor het eerst combineerde het segment de elegantie en dynamiek van een coupé met het comfort en de functionaliteit van een salon. Klanten waren opgetogen, concurrenten verbaasden zich: jarenlang bleef de CLS de enige vierdeurs coupé in zijn klasse. In 2012 speelde Mercedes-Benz met de CLS Shooting Brake opnieuw een voortrekkersrol op het gebied van conceptuele creativiteit. Met het model werd de leidende rol op het gebied van design onderstreept. De CLS Shooting Brake is duidelijk een coupé qua proporties, maar met vijf deuren en een dak dat tot aan de achterzijde doorloopt, biedt hij tal van nieuwe mogelijkheden. Als gevolg van het grote succes heeft Mercedes-Benz ook beide modelvarianten, de CLA en de CLA Shooting Brake, naar het compacte segment overgebracht.
Het nieuwe designtijdperk van de sensuele puurheid
Met de volledig nieuw ontwikkelde A-Klasse in 2012 heeft Mercedes-Benz niet alleen het compacte segment volledig opnieuw gedefinieerd, maar ook een zichtbare ommekeer gemaakt naar het nieuwe ontwerptijdperk van de sensuele puurheid. De nieuwe progressieve designtaal die hoofdontwerper Gorden Wagener en zijn team na zijn promotie in 2008 hebben ontwikkeld, heeft als doel strakke vormen en zinnelijke oppervlakken te creëren die hightech uitstralen en tegelijkertijd emoties opwekken. Deze nieuwe taal straalt zowel intelligentie als emotie uit. Dit geldt ook voor het interieur. Hier ligt de focus op de balans van traditioneel vakmanschap en hightech. Naarmate de digitale ontwikkeling vorderde, creëerde Mercedes-Benz UX-ontwerpers genetwerkte leefruimtes die mensen, auto’s, huizen en werkplekken met elkaar verbinden.
Dankzij de designfilosofie van sensuele puurheid heeft Mercedes-Benz de overgang gemaakt van traditionele naar moderne luxe. Het leverde een beslissende bijdrage aan de verjonging van het merk en het verkoopsucces van het concern. “Met ons ontwerp laten we zien dat het mogelijk is om te inspireren met avantgardistische ideeën en toch trouw te blijven aan de geest van een merk dat meer dan 120 jaar oud is”, aldus Gorden Wagener. “We hebben de traditionele luxe van Mercedes-Benz getransformeerd in moderne luxe, het merk met de ster opnieuw geïnterpreteerd en het fascinerend, tastbaar en vooral ook voor jonge klanten aantrekkelijk gemaakt.”
Avantgardistische elektro-esthetiek van de toekomst
De toekomst van het Mercedes-Benz design zal nog vooruitstrevender en avantgardistischer zijn. Dit wordt gedemonstreerd door het eerste volledig elektrische model van het nieuwe EQ product- en technologiemerk. De EQC (gemiddeld stroomverbruik: 20,8-19,7 kWh/100 km; gemiddelde CO2 -emissie: 0 g/km)1 heeft veel baanbrekende ontwerpdetails en merkgebonden kleuraccenten. Vooral de koplampen en de luchtinlaat zijn opvallend. Ze smelten samen tot een elektro-esthetiek met zwart paneel. Zelfs in het hoogwaardige interieur is de Mercedes pionier op het gebied van avantgardistische elektro-esthetiek onder de elektrische voertuigen. Het nieuwe interieurontwerp is geïnspireerd op de wereld van de consumentenelektronica. Zo doet de omlijsting van het combi-instrument denken aan de koelribben van een hifi-versterker. Buiten en binnen belichaamt de EQC de designtaal van progressieve luxe.
Op weg naar een holistisch luxemerk
Of het nu gaat om complete auto’s, het lettertype van logo’s of de aankleding van showrooms – de designfilosofie van sensuele puurheid doordringt alle gebieden van het merk – en gaat veel verder dan dat. Sinds 2010 werken de ontwerpers van Mercedes-Benz ook samen met geselecteerde partners onder het label Mercedes-Benz Style om een breed scala aan producten te ontwerpen die verder gaan dan auto’s.
Hiertoe behoort bijvoorbeeld het interieur van de exclusieve Airbus helikopter ‘Helicopter H145’ en de luxueuze motorjacht ‘ARROW460 – Granturismo’ en de futuristische hanglamp ‘Ameluna’ van Artemide. Ze dragen de onmiskenbare, vooruitstrevende designtaal over naar andere productwerelden en levensgebieden zoals mobiliteit, lifestyle en interieurdesign. Mercedes-Benz ontwikkelt zich zo van een premium automerk tot een holistisch luxemerk.
Het stroomverbruik en het bereik zijn vastgesteld op basis van Verordening (EG) nr. 692/2008.
Het stroomverbruik en de actieradius zijn afhankelijk van de voertuigconfiguratie.
‘Vision Mercedes Simplex’ – Symbool voor de transformatie van merkspecifieke luxe
Met de in 2019 onthulde sculptuur ‘Vision Mercedes Simplex’ hebben de ontwerpers de oorsprong en de toekomst van het luxemerk Mercedes-Benz op een fascinerende manier gevisualiseerd. Het symboliseert de overgang naar een nieuw tijdperk van design en technologie. Tegelijkertijd is het een eerbetoon aan het historische erfgoed en de geboorte van het merk. De ‘Vision Mercedes Simplex’ draagt de pioniersgeest en ontwerpkenmerken van die tijd tot ver in de 21eeeuw. De boodschap: De passie voor luxe en innovatie maakt deel uit van het merk-DNA. En dit DNA stelt Mercedes-Benz in staat om steeds weer nieuwe maatstaven te stellen op het gebied van mobiliteit – gisteren, vandaag en morgen.
Het sculptuur maakt dus duidelijk dat Mercedes-Benz pionier is in de transformatie van de auto en de mobiliteit naar duurzame en digitale luxe – net zoals dat zo’n 120 jaar geleden het geval was tijdens de transformatie van het gemotoriseerde rijtuig naar de moderne auto. Gorden Wagener: “Alleen een merk dat zo sterk is als Mercedes-Benz kan slagen in de fysieke symbiose van geschiedenis en toekomst. De Vision Mercedes Simplex staat symbool voor de transformatie van de merkspecifieke luxe van Mercedes-Benz.
Het meest waardevolle luxe automerk ter wereld
Dankzij het ononderbroken succesverhaal heeft Mercedes-Benz zijn merkwaarde voortdurend kunnen verhogen. Sinds 2016 is het merk met de driepuntige ster consequent het meest waardevolle luxe automerk ter wereld en het enige Europese merk in de top 10 van de “Best Global Brands 2019” ranking van het gerenommeerde Amerikaanse merkadviesbureau Interbrand. “Voor mij is het de ultieme taak om een merkicoon als Mercedes-Benz te ontwikkelen van een gerespecteerd historisch merk tot een gerespecteerd en geliefd merk voor alle generaties”, zegt Bettina Fetzer, hoofd marketing Mercedes-Benz AG. “Mercedes-Benz is dan, net als nu, een merk dat emoties opwekt en onze klanten een holistische ervaring biedt.”